شکستگی کاسه چشم
شکستگی کاسه چشم معمولا باعث درد شدید، تورم و سیاهی چشم می‌شود که تشخیص آن را آسان می‌کند. حفره چشم ساختار استخوانی است که چشم را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند. علاوه بر چشم، تمام ماهیچه‌ها، اعصاب و بافت‌های همبند که به چشم متصل و حرکت می‌کنند را در خود جای داده است. برخی از قسمت‌های حدقه چشم، سخت و ضخیم هستند در نتیجه به سختی شکسته می‌شوند. در این مقاله به علائم شکستگی حفره چشم و همچنین انواع شکستگی‌هایی که می‌تواند رخ دهد، می‌پردازیم. شکستگی کاسه چشم همیشه به مراقبت پزشکی نیاز دارد، اما زمان درمان و بهبودی می‌تواند بسته به شدت شکستگی متفاوت باشد.
کاسه چشم شکسته چیست؟
شکستگی کاسه چشم باعث کبودی اطراف چشم می‌شود. به حفره چشم، مدار نیز می‌گویند. در حالی که مانند یک ساختار جامد به نظر می‌رسد، از هفت استخوان مختلف تشکیل شده است که برای ایجاد چهار ناحیه مختلف به هم متصل می‌شوند. شکستگی می‌تواند در هر یک از این نواحی رخ دهد و صدمات مختلفی ایجاد کند. در ادامه به بررسی انواع شکستگی‌های کاسه چشم می‌پردازیم. این شکستگی‌ها عبارتند از؛
شکستگی لبه مداری
این شکستگی‌ها در لبه‌های بیرونی حدقه چشم ایجاد می‌شود. لبه مداری بسیار ضخیم است، بنابراین تنها نیروی شدید، مانند آسیب ناشی از تصادف رانندگی، می‌تواند آن را بشکند. این نیروی اضافی همچنین می‌تواند به اعصاب، ماهیچه‌ها و بافت‌های همبند چشم آسیب برساند.
شکستگی مستقیم کف مداری
شکستگی لبه مداری امکان دارد تا کف مداری گسترش یابد و باعث شکستگی مستقیم کف مداری شود. این شکستگی معمولاً در نتیجه ترومای شدید رخ می‌دهد.
شکستگی غیر مستقیم کف مداری
شکستگی غیرمستقیم کف مداری که به آن شکستگی فوران نیز می‌گویند، معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که جسمی مانند فرمان، مشت، بیسبال یا آرنج به صورت فرد برخورد کند. ضربه باعث می‌شود که لبه استخوانی حفره دست نخورده باقی بماند اما باعث ایجاد سوراخ در کف حدقه چشم می‌شود. این سوراخ می‌تواند ماهیچه‌ها، اعصاب یا سایر بافت‌ها را به دام بیاندازد که حرکت چشم را دشوار می‌کند و باعث مشکلات بینایی می‌شود.
شکستگی‌های دریچه‌ای
شکستگی‌های دریچه‌ای معمولا فقط در کودکان اتفاق می‌افتد زیرا استخوان‌های آن‌ها انعطاف پذیرتر است. این نوع شکستگی به عبارتی نوعی شکستگی کف مداری هستند. به جای شکستگی، استخوان‌ها به سمت بیرون خم می‌شوند، سپس به موقعیت طبیعی خود باز می‌گردند. در حالی که شکستگی‌های دریچه‌ای از لحاظ فنی باعث شکستگی استخوان نمی‌شوند، همچنان می‌توانند منجر به آسیب شدید و گاهی دائمی شوند.
علائم شکستگی کاسه چشم
علامت اصلی شکستگی کاسه چشم درد اطراف چشم است. بسته به نوع شکستگی و شدت آن، علائم زیر نیز رخ می‌دهد:
- تورم پلک
- ایجاد سیاهی در چشم با تغییر رنگ بسیار تیره در اطراف آسیب
- خونریزی در سفیدی چشم
- بی حسی در گونه‌ها، پیشانی یا ناحیه لب بالایی
- دوبینی، تاری دید یا مشکل در دید
- ناتوانی در حرکت چشم
- افتادگی پلک
- حساسیت به نور
- چشم فرورفته یا برآمده
- پهن شدن گونه، معمولاً باز کردن دهان را دردناک می‌کند
- به وجود آمدن یک حفره هوا در زیر پوست نزدیک چشم
- حالت تهوع و استفراغ، در مورد شکستگی دریچه‌ای
علت شکستگی کاسه چشم چیست؟
صدمات تصادفی شایع‌ترین علت کلی شکستگی چشم است. شکستگی استخوان‌های ضخیم‌تر در حفره چشم به دنبال حوادث آسیب‌زا، مانند افتادن از ارتفاع یا تصادف رانندگی، شایع‌تر است. آسیب‌های ورزشی می‌تواند باعث شکستگی حفره چشم شود، به خصوص ورزش‌هایی که در آن توپ یا چوب می‌تواند به صورت برخورد کند. استفاده از ابزارهایی مانند چکش، مته و اره برقی نیز می‌تواند خطر آسیب دیدگی چشم را افزایش دهد. علت دیگر شکستگی کاسه چشم می‌تواند حمله فیزیکی و یا درگیری باشد. اگر فشار روی چشم بیش از حدی باشد که استخوان نازک نتواند آن را تحمل کند، یک مشت یا لگد به چشم می‌تواند باعث شکستگی غیرمستقیم شود.
شکستگی کاسه چشم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص شکستگی کاسه چشم نیاز به اشعه ایکس است. در بیشتر موارد، پزشک پس از معاینه فیزیکی چشم، تشخیص اولیه را می‌دهد. آن‌ها همچنین فشار چشم را بررسی می‌کنند و سؤالاتی در مورد بینایی فرد می‌پرسند، مانند اینکه آیا چشم آن‌ها می‌تواند به همه جهات نگاه کند یا خیر. برای کمک به تایید تشخیص، پزشکان از تست‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و سی تی اسکن استفاده می‌کنند. گاهی اوقات فرد برای اطمینان از دریافت درمان جامع نیاز به مراجعه به متخصص دارد.
درمان شکستگی کاسه چشم به چه صورت است؟
بسیاری از کاسه‌های چشم شکسته بدون جراحی بهبود می‌یابند. اگر پزشکان تشخیص دهند که شکستگی به طور طبیعی بهبود می‌یابد، برخی درمان‌های مکمل از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از عفونت و اسپری‌های مخصوص بینی برای متوقف کردن عطسه را توصیه می‌کنند.
نکات دیگر که می‌تواند در روند درمان موثر باشد عبارتند از؛
- هنگام خوابیدن سطح سرتان باید بالاتر از سطح بدنتان باشد.
- مراقب باشید هنگام بلند کردن یا هل دادن یک جسم سنگین سر خود را تکان ندهید.
- برای کاهش درد می‌توانید از داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن (ادویل) یا استامینوفن (تیلنول) استفاده کنید.
- برای کاهش تورم ممی‌توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.
پزشکان همچنین توصیه می‌کنند که افراد از عطسه کردن یا دمیدن بینی خود در حین بهبودی حفره چشم خودداری کنند. این اقدامات می‌تواند فشار غیرضروری بر شکستگی وارد کند. و باکتری‌ها را از سینوس‌ها به حفره چشم آسیب دیده پخش کند. تورم و کبودی پس از یک هفته یا بیشتر از یک هفته شروع به بهبودی می‌کند. اما مدت زمان بهبودی شکستگی بیشتر طول می‌کشد. زمان بهبودی بسته به شدت شکستگی و وجود یا عدم وجود هرگونه عفونت یا عوارض دیگر بسیار متفاوت است.
درمان شکستگی کاسه چشم با جراحی
جراحی برای شکستگی حفره چشم می‌تواند خطرناک باشد و همیشه بهترین روش درمانی نیست. اگر شکستگی کاسه چشم نیاز به جراحی داشته باشد، جراح چند هفته صبر می‌کند تا تورم چشم کاهش یابد.
علائم خاصی که نیاز به جراحی دارند عبارتند از:
- چشمی که پس از چندین هفته بهبودی همچنان به داخل حفره چشم فشار داده می‌شود
- علائم تغییر شکل پایدار صورت
- دوبینی یا سایر تغییرات بینایی که پس از کاهش تورم باقی می‌مانند
جراحی‌هایی که برای درمان شکستگی‌ها انجام می‌شود، بسته به نوع شکستگی از روش‌های جراحی مختلفی استفاده می‌شود. این روش‌های جراحی شامل موارد زیر می‌شود.
- آزاد کردن ماهیچه‌ها، رباط‌ها یا اعصاب به دام افتاده
- از بین بردن قطعات استخوان
- بازسازی حفره چشم
- ترمیم بدشکلی‌ها
چگونه می‌توان از شکستگی کاسه چشم جلوگیری کرد؟
استفاده از عینک محافظ می‌تواند به جلوگیری از آسیب به حفره چشم کمک کند. همیشه نمی‌توان از حوادث جلوگیری کرد، اما انجام اقداماتی برای محافظت از چشم و صورت به کاهش احتمال شکستگی حدقه کمک می‌کند. اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:
- استفاده از عینک محافظ هنگام انجام تعمیرات منزل
- استفاده از ماسک محافظ هنگام بازی با توپ
- بستن کمربند ایمنی در ماشین
- استفاده از عینک محافظ هنگام تیراندازی با سلاح گرم یا کار با مواد منفجره یا وسایل تحت فشار
- پوشیدن وسایل حفاظتی هنگام کار در یک منطقه خطرناک، مانند محل ساخت و ساز و میدان تیراندازی
کلام آخر
همانطور که گفتیم، شکستگی کاسه چشم معمولا باعث درد شدید، تورم و سیاهی چشم می‌شود. اگر این علائم را داشتید بهتر است در همان ساعات اولیه به پزشک مراجعه کنید. چرا که بسیاری از کاسه‌های چشم شکسته بدون جراحی بهبود می‌یابند. اگر درمان‌های غیر جراحی نتوانند مشکل به وجود آمده را درمان کنند. پزشک با توجه به شدت آسیب و محل دقیق آسیب از روش‌های جراحی برای درمان استفاده می‌کند. همچنین بهتر است هنگام کارهای حساس مانند تیراندازی، جوشکاری و…. از ابزارهای محافظت کننده مانند عینک استفاده کنید.