شایع‌ترین تومور کانال عصب بینایی گلیوما است که خوش‌خیم است. این آستروسیتومای با درجه پایین معمولاً بدون مداخله قابل درمان است. پیشرفت علائم و نشانه‌های اختلال در بینایی نیاز به جراحی یا پرتودرمانی برای برداشتن تومور دارد. بعد از گلیوما شایع‌ترین تومور کانال عصب بینایی مننژیوم است. درمان بهینه برای این ضایعه، پرتودرمانی استریوتاکتیک یا سه بعدی منسجم تقسیم‌شده است که به طور کلی منجر به تثبیت یا بهبود بینایی می‌شود. انواع دیگر تومورهای اولیه هنگام تشخیص به کمک تصویر برداری، گاهی شبیه گلیوم یا مننژیوم هستند. در چنین مواردی تا زمانی که بیوپسی انجام نشود یا عصب برداشته نشود، تشخیص صحیح داده نمی‌شود. تومورهای اولیه عصب بینایی را می‌توان به عنوان تومورهای ذاتی و تومورهای غلاف طبقه بندی کرد. در این مقاله، هر دو نوع ضایعه را مورد بحث قرار داده‌ایم. همراه ما باشید.
تومورهای اولیه عصب بینایی
شایع‌ترین تومور کانال عصب بینایی، گلیوم عصب بینایی است. بیشتر این تومورها گلیوم‌های بدخیم عصب بینایی هستند، اما مانند سایر تومورها، از جمله گانگلیوگلیوما، مدولواپیتلیوم و تومورهای عروقی مانند همانژیوبلاستوم و همانژیوپری سیتوما رخ می‌دهند.
گلیوما کانال عصب بینایی (خوش خیم)
گلیوماهای عصب بینایی حدود 1% از تمام تومورهای داخل جمجمه را تشکیل می‌دهند. تقریباً همیشه یک طرفه هستند و در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهند. این تومورها در هر سنی ایجاد می‌شوند، اما بیشتر آن‌ها در دوران کودکی علائمشان نشان داده می‌شود. در واقع، 75 درصد بیماران مبتلا به گلیوم عصب بینایی در دهه اول زندگی علامتدار می‌شوند و 90 درصد در طول دو دهه اول زندگی علامت دار می‌شوند. گلیوماهای عصب بینایی که در بزرگسالان اتفاق می‌افتد رفتاری مشابه گلیوم‌های عصب بینایی در دوران کودکی دارند.
آستروسیتوما
آستروسیتوما از شایع‌ترین تومورهای شایع گلیوما در کودکی است و معمولا بیشتر دستگاه‌های عصبی را مختل می‌کند. تومور آستروما اغلب در مخچه تشکیل می‌شود. مخچه اندامی از مغز است که حرکات ارادی عضلات را هماهنگ می‌کند و در حفظ حالت کلی و تعادل بدن نقش دارد. خوشبختانه بیشتر این علائم با عمل جراحی قابل درمان هستند. این تومور در عصب بینایی شکل می‌گیرد. گاهی اوقات کودکان نیز دچار گلیومای ساقه‌ی مغز می‌شوند.
اپاندیموما
اپاندیموما یک نوع از تومورهای گلیال است و اغلب در سلول‌های دیواره‌های بطن‌ها (حفره‌های پر از مایع مغزی نخاعی در مغز) تشکیل می‌شوند. نکته‌ای که در مورد این تومورها وجود دارد این است که، تومورهای گلیال پس از درمان امکان دترد با سرعت کمتری مجددا رشد کنند و بازگردند.
علائم گلیوما کانال عصب بینایی چیست؟
علائم و نشانه‌هایی که در بیماران مبتلا به گلیوم عصب بینایی رخ می‌دهد شامل کاهش عملکرد بینایی، پروپتوز، تورم یا رنگ پریدگی دیسک بینایی و استرابیسم است. درد چشم هم به طور معمول وجود دارد. به دلیل فشردگی مزمن ورید مرکزی شبکیه، برخی از بیماران مبتلا به گلیوماهای عصب بینایی دچار انسداد ورید مرکزی شبکیه (CRVO)، رتینوپاتی استاز وریدی، عروق شنت بینایی، یا روبئوز ایریدیس با گلوکوم نئوواسکولار می‌شوند. برخی دیگر از دست دادن حاد بینایی را تجربه می‌کنند که معمولاً با ایجاد یا بدتر شدن پروپتوز همراه است، در برخی غربالگری عمومی کودکان مبتلا به NF1.4 در بسیاری از این بیماران، پتانسیل‌های برانگیخته بینایی (VEPs) خفیف غیر طبیعی هستند.
تومور کانال عصب بینایی گلیوم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص گلیوم عصب بینایی را می‌توان با اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) انجام داد. ظاهر غلاف چشم بستگی به این دارد که آیا بیمار NF1 دارد یا خیر. در بیماران بدون NF1، تقریباً همیشه یک بزرگ شدن دوکی شکل عصب بینایی با حاشیه شفاف ایجاد شده توسط غلاف دست نخورده دورال وجود دارد. در بیماران بدون NF1، عصب نامنظم‌تر است و تگره خوردگی دارد.
تومورهای کانال عصب بینایی چگونه درمان می‌شوند؟
روش‌های مختلفی برای درمان این تومورها وجود دارد. این درمان‌ها اغلب شامل ۳ روش است که شامل؛ عمل جراحی، پرتو درمانی یا رادیوتراپی و شیمی درمانی می‌شوند. در ادامه به بررسی این درمان‌ها به صورت جداگانه می‌پردازیم.
عمل جراحی
جهت خارج کردن تومور سرطانی، جراحی یک گزینه درمانی است. بسته به محل وقوع سرطان و نوع آن، پزشک تا حدی که امکان داشته باشد تومور را از بدن خارج می‌کند. پزشک اگر به هر دلیلی نتواند تومور را به صورا کامل از بدن خارج کند، از شیمی‌درمانی و پرتو درمانی جهت از بین بردن تومور استفاده می‌کند. همچنین در مواقعی که تومور در محلی باشد که با جراحی نتوان تومور را خارج کرد، با استفاده از بیوپسی سطوحی از تومور را می‌توان خارج کرد. اما باز هم در این شرایط به درمان‌های مکمل یعنی پرتو درمانی و شیمی درمانی نیاز است.
رادیو تراپی یا پرتو درمانی
با استفاده از اشعه‌ی ایکس با دوز‌های نسبتا بالا سلول‌های سرطانی از بین می‌رود. در این درمان با کمک اشعه‌ی ایکس با دوز بالا سلول‌های سرطانی از بین می‌روند. اغلب پرتو درمانی برای از بین بردن تومورهای مغزی معمولاً توسط دستگاه‌هایی در خارج از بدن انجام می‌شود. استفاده از مواد پرتو زا در داخل مغز توسط لوله‌های پلاستیکی (رادیو تراپی داخلی) تحت بررسی و تحقیق است.
شیمی درمانی
جهت کشتن و از بین بردن سلول‌های سرطانی. در شیمی درمانی از داروهای شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این داروها در انواع مختلف قابل استفاده هستند. در این قسمت انواع این داروها را بررسی کرده‌ایم. شیمی درمانی می‌تواند به صورت تزریقی باشد. در این روش دارو توسط رگ‌ها در کل بدن حرکت می‌کند و توده سرطانی را از بین می‌برد. همچنین می‌تواند به صورت قرص مصرف شود. در هر دو صورت هدف از این درمان ازبین بردن سلول‌های سرطانی است.
آیا تومور کانال عصب بینایی قابل پیشگیری است؟
در حال حاضر هیچ راهی برای جلوگیری از تشکیل تومور وجود ندارد. اما می‌توان خطر ابتلا به آن را با موارد زیر کاهش داد. این موارد عبارتند از؛ گرفتن مشاوره ژنتیکی والدین برای کودکان مبتلا به نوروفیبروماتوز همچنین بررسی منظم چشم باعث می‌شود اگر اختلالی در کانال عصب بینایی وجود داشته باشد مشخص شود. در نتیجه تشخیص سریع می‌تواند درمان ساده‌تر و بهبودی بهتری را به همراه داشته باشد.