آسیب‌های چشمی یکی از موارد بسیار مهمی هستند که هرگز نباید نادیده گرفته شوند. چشم‌ها درعین‌حال که عضو کارآمدی هستند اما حساس‌اند و گسترش یک بیماری یا به تأخیر انداختن درمان می‌تواند موجب از بین رفت عملکرد آنها شود. درصورتی‌که به آسیب‌های چشمی اهمیت ندهیم ممکن است با مسائلی چون تخلیه چشم مواجه شویم. در این صورت پیش‌بینی می‌شود بخشی از چشم و یا کل چشم برداشته شود.
تخلیه چشم چیست؟
تخلیه چشم یک تکنیک جراحی است که شامل برداشتن محتویات کره چشم (شامل عنبیه، قرنیه و شبکیه) و حفظ صلبی (غشای فیبری سفید، مات و فیبری که بیرونی‌ترین لایه چشم است) و ماهیچه‌هایی است که به چشم اجازه می‌دهد حرکت. نگهداری از این ساختارها مهم است، زیرا باعث می‌شود پروتزی که معمولاً کاشته می‌شود، تحرک بیشتری پس از جراحی داشته باشد و نتیجه زیبایی را به دست آورد.این روش معمولاً شامل قراردادن ایمپلنت و متعاقباً یک پروتز خارجی برای بازگرداندن حجم چشم است.
تخلیه چشم چه زمانی انجام می‌شود؟
تخلیه معمولاً در موارد زیر انجام می‌شود:
- چشم‌های کور و دردناک بدون علتی مانند تومور. معمولاً اینها بیمارانی هستند که در چشم تحت درمان کوری دارند و علاوه بر این، درد دائمی دارند که به‌اندازه کافی مکرر است که بر خواب، خلق‌وخو و روابط اجتماعی آنها تأثیر می‌گذارد.
- کره چشم‌هایی که حجم خود را از دست می‌دهند (پتیس یا ساب آتروفی کره چشم). در این حالت چشم بینایی ندارد و کوچک است و باگذشت زمان از اندازه آن کاسته می‌شود. پتیس معمولاً در اثر ضربه به چشم ایجاد می‌شود.
- کره چشم بسیار بزرگ (بوفتالمو یا هیدروفتالموس).
- برخی از موارد بیماری مانند اندوفتالمیت یا پانوفتالمی. همچنین در صورت عدم درمان به‌موقع برخی بیماری‌ها ممکن است ناچار به تخلیه چشم باشیم، مانند گسترش قارچ سیاه به داخل چشم.
هسته‌زایی چیست؟
تخلیه کره چشم، برخلاف بیرون‌زدگی، شامل برداشتن کل کره چشم با جراحی است. در این روش جراحی، عضلات اطراف چشم جدا شده و سپس به ایمپلنت بخیه می‌شوند.
چه عواملی باعث حذف کره چشم می‌شود؟
این نوع جراحی معمولاً در موارد زیر انجام می‌شود:
- بیماران مبتلا به سرطان‌های داخل چشمی، مانند ملانوم یا رتینوبلاستوما، زمانی که لازم است تومور به طور کامل برداشته شود تا حداکثر شانس زنده ماندن بیمار حفظ شود.
- برخی از چشم‌هایی که دچار ضربه‌های شدید، بدون بینایی و با اختلالات غیرقابل‌جبران داخل چشمی شده‌اند.
روش جراحی تخلیه چشم چگونه است؟
این عمل شامل برداشتن کره چشم با بخشی از عصب بینایی، پس از جداسازی آن از ملتحمه و ماهیچه‌هایی است که حرکت کره چشم را تعیین می‌کنند. پرکاربردترین بیهوشی عمومی است. بی‌حسی موضعی همراه با آرام‌بخش را می‌توان در بزرگسالان در صورت منع مصرف بیهوشی نوع اول در نظر گرفت. در حین عمل، کره چشم با یک ایمپلنت (اندو پروتز) جایگزین می‌شود که قطر آن باید متناسب با چشم هسته‌ای باشد و اجازه انطباق پروتز خارجی چشم را بدهد. این ایمپلنت می‌تواند از مواد زیست‌سازگار (هیدروکسی آپاتیت یا سیلیکون) یا پیوندی که از بیمار، از باسن یا شکم، در حین عمل گرفته می‌شود (گرافت درمو – چربی) ساخته شود.
در طی این جراحی (معمولاً به‌صورت سرپایی، بدون هیچ‌گونه بستری در بیمارستان) جراح که چشم‌پزشک متخصص در جراحی پلاستیک چشم است، محتویات کره چشم بیمار را خارج کرده و صلبیه و ماهیچه‌ها را حفظ کرده و ایمپلنتی به همان اندازه را در جای خود قرار می‌دهد. برای جلوگیری از کم‌شدن حجم حفره چشم. جراحی را می‌توان با بی‌حسی موضعی و تحت بیهوشی عمومی انجام داد.
در مورد اندو پروتز؛
ماهیچه‌ها باید به پروتز متصل شوند تا آن را در آغوش بگیرند و در داخل حفره چشم نگه دارند و در موارد نادری حداقل حرکت را ایجاد کنند. بافت‌هایی که چشم را می‌پوشانند (کپسول تنون و ملتحمه) به‌اندازه کافی بخیه می‌شوند تا ماهیچه‌ها و اندو پروتز را بپوشانند. اما مهم‌تر از همه برای اینکه بتوان یک کنفورماتور (پوسته کوچک در مواد مصنوعی) را وارد کرد که به طور موقت جایگزین پروتز آینده شود. و از ایجاد اسکار غیرطبیعی جلوگیری شود. ملتحمه.
در صورت کاشت درمو – چربی؛
تنها حجمی که از کاسه چشم آزاد می‌ماند پر می‌شود. ملتحمه به لبه‌های درم بخیه می‌شود و تحرک آن به طور قابل‌توجهی کمتر از اندو پروتزها است. پس از ده روز، می‌توان آن را با پروتز موقت جایگزین کرد و در انتظار ساخت پروتز قطعی است که زمان ساخت آن تقریباً 1 ماه است.
پس از عمل تخلیه چشم:
درد به‌طورکلی به بلافاصله پس از جراحی محدود می‌شود، درحالی‌که ادم (تورم) یا هماتوم پلک باید برای 3-4 روز پس از عمل طبیعی در نظر گرفته شود. معمولاً مسکن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند و قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیک و یا ضدالتهاب برای چند هفته تجویز می‌شوند. نتایج از راه دور ارزیابی می‌شوند و به عوامل مختلفی از جمله بیماری منجر به جراحی، نوع عمل، وضعیت ملتحمه و پلک‌ها، کیفیت پروتز بستگی دارد.
تقریباً یک ماه پس از جراحی، بهبودی صحیح چشم ارزیابی می‌شود و پروتز خارجی تطبیق داده می‌شود.
آیا پروتزهای چشمی انواع مختلفی دارند؟
در حال حاضر تنوع زیادی از پروتزهای چشمی وجود دارد که بر اساس نوع مواد ساخته شده از آنها (سیلیکون، هیدروکسی آپاتیت، بیوسرامیک یا پلی‌اتیلن متخلخل) و ساختار داخلی، شکل و رابطه آنها با ساختارهای چشمی پس از کاشت طبقه‌بندی می‌شوند. بسته به ویژگی‌های بیمار، از یک نوع پروتز یا نوع دیگری از پروتز برای دستیابی به‌تناسب راحت و زیبایی استفاده می‌شود.